Mấy năm nay, khoảng hơn 400 người ở khu tập thể C5, Quỳnh Mai (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) phải sống trong ẩm thấp, đen tối, cùng nỗi lo ngôi nhà có thể sập bất cứ lúc nào.
Người dân viết đơn kiến nghị bao năm nay nhưng mãi vẫn chưa thấy phúc đáp.
Chung cư C5 – Quỳnh Mai (Hai Bà Trưng, Hà Nội) Khu nhà không có bếp, không có công trình vệ sinh riêng. Tòa nhà bốn tầng chỉ được bố trí hai khu vệ sinh, nhà tắm và bếp công cộng ở hai đầu khu nhà. Gần 50 năm trôi qua, những cán bộ công viên chức đều đã lập gia đình và một lòng “chung thủy” với khu nhà.Theo chân ông Trần Duy Hùng, tổ trưởng tổ dân phố khu nhà C5 Quỳnh Mai, chúng tôi được “mục sở thị” sự “rách nát”, “ổ chuột” của ngôi nhà. Vữa trát ở hai phía đầu đốc nhà có tác dụng chống thấm thì nay tồn tại chỉ để cho… có. Hình những viên gạch bị bào mòn bởi nắng mưa còn lưu vệt nước màu đỏ của gạch hoen ố trên tường. Phần khác dành cho rêu mốc “ké chân”, thậm chí cả cây cỏ cũng nương cậy “sinh sống”. “Nhìn ngoài còn đỡ sợ, chứ hễ chạm nhẹ tay vào tường thì biết ngay nó có bám vào đâu đâu, không cẩn thận bung ra cả mảng trút xuống người ấy chứ” - ông Hùng cảnh báo. Nghe vậy chúng tôi cũng không dám động chân, động tay, chỉ lặng lẽ theo ông và đi “tham quan” những chỗ khác. Tại cầu thang tầng hai lên tầng ba của khu nhà, vữa trát những cái dầm chịu lực đã rụng hết, để lộ hình hài của sắt hoen rỉ xờ xạc. Sợ hơn cả là những cái trần nhà tầng bốn đã hốc hoác thảm hại, vốn nó chỉ là trần vôi rơm, giờ chỉ còn lại những mảng cốt tre mục nát chờ... Sụp xuống. Ở các khu nhà tập thể khác của Hà Nội, người dân có thể làm cũi, làm lồng đưa ra cải thiện diện tích sinh hoạt, còn nhà C5 thì "bó tay”. Vì tường nhà không đủ kiên cố để đưa dầm bê tông ra làm “cũi” sau nhà nên các nhà ở đây đều phải tận dụng cầu tiêu chật chội trước cửa làm khu phụ khiến nhà đã chật lại càng thêm chật.
Ông Trần Duy Hùng, tổ trưởng tổ dân phố đứng ở lối vào tập thể C5 hồ hết, những gia đình ở đây đều có nhiều đời sống cùng một nhà. Ngày trước, mười mấy mét vuông là đủ cho một đôi vợ chồng với đứa con sinh sống. Nhưng hiện giờ, vài chục năm sau, con cái lớn lên, phải dựng vợ gả chồng, rồi về ở cả dưới một mái nhà, sinh con đẻ cái. Cá biệt, có hộ dân cư ở tầng 4 còn có tới bốn thế hệ sinh sống, người già nhất năm nay cũng đã ngoài 90.Cám cảnh, lo âu với cuộc sống sinh hoạt của người dân nơi đây, ngay cả khu vệ sinh chung cũng không còn gì để xuống cấp được nữa. Nhiều khi giờ “cao điểm” lỡ trùng “đi nhanh, đi chậm” thì chỉ có mà… “khóc”. Nhiều hộ gia đình ở đây đã tự cơi nới được cho mình nhà vệ sinh riêng, không còn cảnh chung đụng, nhưng giấc mơ về một nhàclick herevệ sinh tự chủ vẫn còn quá xa vời với người dân C5. “Mỗi cơn mưa, bà con cả xóm gọi nhau chống lụt” Những người đầu tiên được sống trong khu nhà này là cán bộ công nhân viên trước đây của nhà máy. Bà Phạm Thị Thoa, năm nay đã ngoài 70 tuổi là một trong những công dân lâu đời nhất của khu tập thể này. Qua ô cửa sổ cao ngang với mặt ngõ, bà Thoa tâm tình: “Ngày đó, nhà máy có rất đông cán bộ công viên chức. Để kịp giờ làm việc, có nhiều công nhân phải dậy từ 4 giờ sáng, đạp xe hàng chục cây số mới đến được xí nghiệp.
Một đoạn trần nhà bị thủng, lộ cả mái ngói phía bên trên Khi khu tập thể này được xây dựng, ai cũng nao nức phấn đấu, một người làm gấp đôi gấp ba, để mong có thành tích tốt, được phân cho một xuất nhà ở đây. Tôi và chồng cùng một tổ sản xuất, năm 1959, chúng tôi vượt gấp 3 chỉ tiêu, hai vợ chồng được phân cho ngôi nhà ở ngay tầng một. Với chúng tôi, ngày bước vào ngôi nhà là ngày mà vợ chồng tôi thấy giá trị sức lao động của mình được đền đáp xứng đáng nhất”.Nhà được xây theo kiến trúc hình hộp phổ thông của từng lớp chủ nghĩa thời đó, cầu thang bê tông vuông vắn, mỗi căn phòng có diện tích từ 14 – 20m2, nóc nhà lợp ngói đỏ tươi. Với một gia đình công nhân lúc bấy giờ, căn nhà tập thể là cả một ước mong. Thế nhưng, theo thời gian, căn nhà cứ xuống cấp càng ngày càng nghiêm trọng. So với các hộ ở tầng một, các hộ ở tầng trên dẫu sao vẫn còn... Tàm tạm vì chí ít còn có ánh sáng vào nhà. Với những hộ tầng một thì hơn 30 năm qua, căn nhà của họ không khác gì “địa đạo Củ Chi”. Bởi giờ đây tầng một của khu nhà đã “tụt sâu” xuống lòng đất khoảng 1m so với mặt đường.
Bà My chỉ những chỗ nứt toác trên tường nhà bà - phòng 101 căn nguyên khiến cho khu nhà lún sâu như vậy là do từ những năm 1978 - 1979, khi hàng loạt khu nhà cao tầng và hạ tầng được xây dựng ở Quỳnh Mai. Một con phố với nhiều nhánh rẽ được xây nên. Có điều, “cốt nền” của những tòa nhà đó và cả đường đều cao hơn vị trí “tọa lạc” của nhà C5, vô hình trung khiến làng Quỳnh Mai trở thành... Ao tù nước đọng.Điều khiến người dân sống ở tầng một khu C5 khổ sở nhất là “giặc nước”. Chỉ sau một trận mưa không lớn lắm, tầng một nhanh chóng chìm ngập trong bùn nước, rác nổi lều bều, phân uế ập vào nhà. Mặc dầu người dân có xây những “con lươn” để ngăn nước nhưng nếu mưa lớn thì chẳng nhằm nhò gì. Mỗi cơn mưa lớn nếu không kịp bưng bít, nước tràn vào nhà phải cao đến 30 - 50cm. Mấy ngày trước Hà Nội mưa nhiều, cả ngày mưa rả rích, hi hữu bồi thêm những cơn mưa lớn khiến không lúc nào người dân ở tầng 1 khu C5 được yên tâm. Được ngày hôm nay, trời Hà Nội hửng nắng, đầu giờ chiều chúng tôi đến thăm những hộ dân nơi đây, thấy vẻ mệt mỏi vẫn còn hiện lên trên khuân mặt của nhiều cụ già. Bà Nguyễn Thị Hiền ở phòng 109 tầng 1 vắt vội cái giẻ lau ướt đẫm, phơi lên cửa sổ, ngồi thở hắt ra tiếp kiến với tôi. Năm nay đã gần được chục năm bà chống chọi một cách vất vả với “giặc nước”. Mỗi đêm mưa, chưa đêm nào bà được ngủ ngon, cứ nghe tiếng mưa là vội mở cửa soi đèn xem nước dâng đến đâu để còn chuẩn bị chống nước. Đến hiện thời, chỉ cần nghe tiếng mưa rơi là bà có thể biết được có cần phải ra lắp ván trát đất sét chống nước hay không. Mấy bữa nay mưa nhiều quá, mưa thêm nữa chắc bà phải mang cả áo xống chăn màn ra mà lau nhà. Bà Hiền hóm hỉnh: “Trong nhà tôi, có khi giẻ lau còn nhiều hơn cả áo xống chú ạ!”. Bà thở dài rồi nói thêm: “Nước theo kiểu “ngoại xâm” còn chống được, chứ nước “nội xâm” thì không sao ngăn được”. Thấy tôi thắc mắc, bà giảng giải thêm: “Mỗi cơn mưa, nướcthietbithanglong.Vncứ đùn từ dưới đất qua các kẽ gạch mà xông lên nền. Nhà tôi còn ngay cạnh nhà vệ sinh tập thể, nước đùn từ dưới đất lên lúc nào cũng màu vàng khè, hôi thối không tả được”. Bà Phạm Thị Thoa - ở căn hộ 103 tầng 1, khu C5 - cho biết: “Hàng chục năm nay, mỗi khi mưa lớn là nước tràn vào nhà dữ lắm, ngày trước, đồ đạc nhà nào cũng như đi cà khêu, giường tủ, bàn ghế đều phải kê lên ba bốn viên gạch phòng mưa lụt. Vài năm gần đây, chúng tôi sáng tạo ra cách dùng ván gỗ che cửa ra vào, rồi lấy đất sét trát lại. Nước cao đến đâu lại lấy ván gỗ rồi trát đất sét, tình hình nước vào nhà cũng đỡ hơn hẳn”. Nói đoạn, bà chỉ vào một xô nhựa đựng đầy thứ đất màu vàng dẻo quánh, “Ở đây, đất sét quý như vàng cháu ạ. Nhà nào thấy sắp hết là phải khẩn trương đi chuẩn bị ngay”. Bà My, nhà ở phòng 101, ngồi cạnh bà Thoa nói thêm: “Nhưng đấy chỉ là những lúc mưa từng cơn hoặc mưa rào thì mới tránh kịp, chứ phải mưa bão, mưa mấy ngày mấy đêm thì có cố thế nào cũng chẳng thể cứu được cảnh nước vào nhà. Bão to, quốc gia chưa kịp cắt điện thì bà con ở đây đã tự ngắt cầu dao, ngừa chập điện”. Bà My kể thêm: “Cách đây vài năm, có nhà cô Hoa ở trong khu có con nhỏ mới biết bò, hôm đấy mưa bão, nhà nào cũng ngập cao vài chục phân, cô Hoa ở nhà một mình, đang loay hoay tát nước thì đứa con bò từ giường rơi xuống đất suýt chết đuối, may mà mẹ nó phát hiện kịp. Giờ cả gia đình đã chuyển đi nơi khác”. Quả thật, nếu để xảy ra việc chết trôi trong nhà ở giữa thủ đô thì không biết trách nhiệm sẽ quy kết cho ai. Rồi bà My chỉ cho tôi xem bốn viên gạch trên nền nhà của bà, lúc nào cũng rỉ một thứ nước màu vàng đục từ dưới đất lên. Bà cho biết nhà đã phải một lần láng bê-tông vào nền nhà cũ rồi lát gạch, nhưng cũng không ngăn được nước. Sau đó lại thêm một lần láng, trát nữa nhưng hiện trạng vẫn không thể khá hơn, ngày nào cũng phải vài cái giẻ đặt vào đó để thấm nước.
“Chưa bao giờ tôi được ngủ ngon ở căn nhà này, đêm mưa thì trắng đêm tát nước, chống lụt, không mưa thì muỗi bay vo ve. Bán đi thì chẳng ai mua, mà có bán đi thì cũng chỉ có cảnh đi thuê đi mướn nhà mà ở, chứ công nhân cần lao, một tay nuôi ba đứa con ăn học như tôi thì để dành sao được đồng nào mà mua nhà”. Bà Minh năm nay đã vào cái tuổi thất thập cổ lai hy, khi được hỏi về những trận mưa, bà vui vẻ giải đáp: “Sống chung với lũ quen rồi, cứ đến lúc mưa, bà con cả xóm lại í ới gọi nhau chống lụt, chắn gỗ, trát đất, rồi nhà này lại gọi nhà kia xin tí đất sét, vui vẻ lắm”. Bao giờ mới có phúc đáp? Ở khu C5, tầng một thì lo nước từ dưới đất xông lên, còn tầng 4 thì lo nước từ trên trời đổ xuống. Mỗi cơn mưa, dù là mưa nhỏ, các hộ dân trên tầng 4 cũng phải cuống cuồng lo dột. Mái của căn nhà tập thể này được lợp bằng ngói. Đã 50 năm nay chưa hề được một lần tôn tạo, các viên ngói xô lệch, nhiều chỗ trần vữa xi măng rời cả ra, để lộ những tia nắng nhẹ nhàng chiếu xuyên qua kẽ ngói. Gia đình bà Thuấn ở tầng 4 cho biết: “Trước đây, mỗi cơn mưa, nhà có 5, 6 chỗ dột to, còn chỗ dột nhỏ thì nhiều không kể xiết. Đồ đoàn trong nhà lúc nào cũng trong tình trạng mặc áo mưa, đội ni-lông. Đứa cháu gái của tôi nói còn chưa sõi đã biết gọi bà ơi mưa rồi, lấy xô đi bà ơi”. Nhà bà Thuấn đã sửa trần, chống thấm chống dột rất nhiều lần, nhưng rồi cũng chỉ được một thời kì lại đâu vào đó. Không riêng gì nhà bà Thuấn, bất cứ hộ nào ở tầng 4 cũng đều lo canh cánh mỗi khi trời mưa. Nhà nào cũng chuẩn bị sẵn áo mưa, vải nhựa, ni-lông, mỗi khi trời vừa chuyển mưa đã phải vội đối phó. Mưa cơn còn chủ động được, nhưng mưa rào thì thật khó mà chống đỡ. Khi được biết phóng viên đến hỏi thăm, một người phụ nữ đang phơi áo quần ở tầng 3 nói đùa: “Chú viết giờ làm gì vội, một vài năm nữa nó sập, thả giàn có cái mà viết”. “Chúng tôi đã nhiều lần làm đơn kiến nghị với Xí nghiệp Quản lý nhà Hai Bà Trưng, cán bộ quản lý đến khảo sát nhưng đến nay vẫn chưa thấy phản hồi về việc tôn tạo. Chẳng biết người dân ở khu tập thể này còn phải sống trong sợ hãi bao lâu nữa”, ông tổ trưởng dân phố C5 nói. Ông cũng cho biết thêm: “Nếu chính quyền chẳng thể có biện pháp toàn diện để cải tạo hoặc di dân khỏi tòa nhà, cũng không khắc phục được tình trạng ngập lụt thì trước mắt cũng phải cấp kinh phí và cho phép đảo ngói mái nhà, bởi sự dột nát hiện nay là chẳng thể chịu đựng được”. Nói chuyện với ông Hùng sau một chuyến “tham quan” nhà tập thể, tại quán trà đá đầu khu nhà, ông tổ trưởng tổ dân phố trầm mặc: “Ngồi ngoài cửa mới thấy có không khí để mà thở, không biết ngôi nhà này tồn tại được bao lâu nữa cháu nhỉ?”. Nhìn vẻ ngoài xiêu vẹo của tòa nhà, tôi cũng không dám trả lời cho câu hỏi của ông. Ông Hùng khẽ thở dài rồi nói tiếp: “Mong sao các cấp đô thị về thị sát cho kỹ càng, rồi đi thì nhớ quay lại, có quan điểm với dân xem nên giữ lại hay phá bỏ để dân còn biết mà liệu”. Đi quanh khu nhà thêm một lần nữa, nhớ lại những trằn trọc của ông tổ trưởng, tôi cũng đâm lo cho những người dân đang phải cầm cự, đối phó từng ngày với khu tập thể chờ sập này. Bao giờ những người dân ở đây mới được hồi âm, và liệu sự hồi âm ấy có còn kịp hay không? Một miếng vữa tường vừa rơi xuống ngay trước mắt tôi! Minh Tú (Dòng Đời) |
0 nhận xét:
Đăng nhận xét